Historie van het Philippe Le Picard orgel

te Gronsveld, Nederland.

1
kerk en orgel voor 1940

De huidige kerk van Gronsveld stamt uit ongeveer 1700. Voor die tijd stond er op dezelfde plaats ook al een kerkgebouw van dezelfde parochie: de H. Martinus, deze parochie stamt uit de twaalfde eeuw. In Gronsveld staat sedert eeuwen ook een kasteel en de Kasteelheer graaf Jan Frans van Brockhorst-Batenburg-Eberstein trouwde in 1706 met Maria Anna von Torring-Jettenbach. Dit huwelijk had grote gevolgen voor de parochie en het kerkgebouw. De Kasteelheer heeft naar aanleiding van dit huwelijk de parochie gelden voor het hoofdaltaar en het orgel geschonken. Het wapen van de Kasteelheer is op de kroon van het hoofdaltaar terug te vinden. Ook op het orgel is in de bekroning van de orgelkas het wapen van beider families terug te vinden. De beide zijaltaren, de preekstoel en de communiebank moeten in de periode tussen 1706 en 1711 in de kerk geplaatst zijn. Het grote schilderij van het hoofdaltaar dateert van 1710 en is van de Luikse schilder: E. Fisen. Een en ander illustreert de relatie tussen Gronsveld en het Luikse en het Luikse bisdom.

In een verslag van de aartsdiaconale visitatie uit 1712, een jaar na de voltooiing van het orgel, wordt over de kerk van Gronsveld vermeld: "est in omnibus perfecta et valde pulchra" en: "est organum sed non organista", dat zoveel wil zeggen als: "De kerk is voltooid en erg fraai" en "Er is een orgel maar nog geen organist". Zie foto 1.

Bij de laatste restauratie van het orgel is vast komen te staan dat het in 1711 voltooid is en van de hand van 'Philippe Le Picard de Liège' is. Er zijn toen vele gegevens ontdekt die erop wezen dat het instrument te 'Gronsfelt' (zie foto 2) door de Familie Le Picard gebouwd moet zijn, een orgelbouwers geslacht uit het Belgische Luik, dat zijn wortels had in Picardie noord Frankrijk. Er zijn een aantal brieffragmenten in de hoeden van de pijpen gevonden en ook inscripties op het pijpwerk gaven veel informatie over de herkomst, uit het huidige België, van het orgel prijs. (zie foto 3 : Nicolas Lambotte de St. Hubert 1711).

Het orgel is een instrument op 4 voets basis, het heeft een 'Recit', een 'Positif' en een 'Grand'Orgue', beide laatste in dezelfde kas op dezelfde laden door elkaar gebouwd, gebaseerd op de Prestant 4' van het Grand'Orgue. Deze Prestant 4' heeft de twee onderste octaven in het front staan. Het instrument is een ballustradewerk, met de klaviatuur aan de achterzijde. De orgelkas moet twee vleugeldeuren hebben gehad, scharnieren aan weerszijden van de kas verraden dit. Van de drie manualen werden de twee onderste twee reeds met een volledig groot octaaf uitgevoerd, dus met Cis. De oorspronkelijke omvang was: C tot en met c'''. Zie foto 4. Het is een typisch Luiks instrument, in en om de stad Luik (Liëge) in België zijn meer van dit soort fraaie instrumenten te vinden. Het Luikse orgel bezet een speciale plaats in het Belgische (Waalse) orgel patrimonium. Zie foto 2.

Het orgel is meermaals ingrijpend veranderd tussen 1800 en 1974. In 1974 heeft een ingrijpende restauratie plaats gevonden,door de firma Verschueren uit Heythuisen. De huidige organist en het kerkbestuur hebben plannen het pedaal te verbeteren, realisatie heeft tussen 1998 en 1999 plaats gevonden. Zie foto 5.

Het orgel sinds 1974 ^